Pomiar zawartości alkoholu w nalewce.

Jak zmierzyć zawartość alkoholu w nalewce? Każda osoba zajmująca się domową produckją nalewek, dochodzi w końcu do etapu, na którym pada to pytanie. O ile w przypadku czystych alkoholi tzn. wódka, spirytus czy bimber, nie ma problemu, bo możemy się tutaj posłużyć zwyczajnym alkoholomierzem, który w zależności od dokładności, co wiąże się oczywiście z jego ceną wskaże nam jego zawartość, o tyle z nalewkami jest pewien problem.

Związane jest to z tym, że nie mamy tutaj czystego alkoholu, a przeważnie zmieszany czysty alkohol, z sokami, przyprawami, zaprawami i tak dalej. Tutaj należałoby oddestylować pewną miarkę nalewki, a następnie zmierzyć moc destylatu. Co bez specjalnego sprzętu w warunkach domowych jest dość kłopotliwe. Na szczęście przychodzi nam tu z pomocą matematyka i chemia, które za pomocą prostych obliczeń potrafi odpowiedzieć nam na to pytanie.

Posłóżmy się tutaj prostym przykładem:

Weźmy na tapetę nalewkę z rabarbaru. Do jej przygotowania użyto:

  • 1 kg rabarbaru
  • 0,5 l spirytusu 95%
  • szklanka wody źródlanej
  • 0,5 kg cukru trzcinowego nieratyfikowanego
  • kora cynamonowa
  • 1/2 laski wanilii

Spróbujemy teraz policzyć zawartość alkoholu.

Do wyprodukowania nalewki użyto 500 ml 95 %  spirytusu.

Z 1 kg rabarbaru i 0,5 kg cukru otrzymano ok. 750ml soku – możemy to srpawdzić zlewają taki sok na początku produkcji.

Do nalewki dolano jeszcze 250 ml wody źródlanej.

Reasumując mamy 500 ml alkoholu 95%, natomiast chemicznie rzecz ujmująć mamy 500 ml roztowru o stężeniu procentowym alkoholu 95 %. Traktujemy to jako Cp1 = 95 %, mr1 = 500 ml.

Dodatkowo mamy 10oo ml soku (woda 250 ml, sok 750 ml), chemicznie mówiąc mamy 1000 ml roztworu o stężeniu 0 % alkoholu. Traktujemy to jako Cp2 = 0 %, mr2 = 1000 ml.

Tutaj możemy posłużyć się regułą św. Andrzeja. Uprościmy ją trochę dla naszych potrzeb.

Cp1, Cp2 – steżenie procentowe rozwtorów

Cpx – szukane stężenie

mr1, mr2 – masy (u nas ilość) roztworów

Cp1 > Cp2

Po przyjęciu odpowiednich założeń dostajemy kwadrat rozcieńczeń:

reguła św. Andrzeja

Z garfu wynika treść reguły św. Andrzeja w odniesieniu do stężenia procentowego:

Stosunek mas zmieszanych roztworów jest odwrotnie proporcjonalny do różnicy stężeń roztworu początkowego i końcowego.

mr1 = 500 ml, mr2 = 1000 ml

mrx = mr1 + mr2 – masa roztworu

Cp1 = 95 %, Cp2 = 0 %

Wzór na obliczenie stężenia alkoholu w nalewce:

Cpx=(mr1*Cp1+mr2*Cp2)/(mr1+mr2) = 31,67%

Reasumując w przybliżeniu nasza nalewka z rabarbaru ma ok. 31 % alkoholu.

A co jeżeli do wyprodukowania nalewki użyto dwóch alkoholi o różnych stężeniach alkoholu?

Wtedy musimy przejść przez obliczenia dwustopniowo:

  1. obliczamy stężenie roztworu z wymieszania dwóch alkoholi
  2. obliczamy stężenie roztworu z wymieszania roztworu z pkt.1 i powstałego soku.

Przykładowo wódkę 500 ml 40 %, możemy traktować jako 200 ml czystego alkoholu 100 % i 300 ml wody.

Dla bardziej dociekliwych, różne źródła podają, że mieszanina spirytusu i wody traci na objętości. Ta utrata objętości zwana jest kontrakcją.
Dlatego, aby otrzymać 1 litr spirytusu lub wódki o określonej mocy, należy do szklanego naczynia z podziałką wlać odmierzoną ilość spirytusu 96% i dolać do niego wodę do objętości 1 l:

35% -> spirytus: 368 ml + woda: 659 ml (utrata 26 ml)
40% -> spirytus: 421 ml + woda: 608 ml (utrata 29 ml)
45% -> spirytus: 474 ml + woda: 557 ml (utrata 31 ml)
50% -> spirytus: 526 ml + woda: 505 ml (utrata 31 ml)
60% -> spirytus: 632 ml + woda: 399 ml (utrata 31 ml)
70% -> spirytus: 736 ml + woda: 291 ml (utrata 27 ml)

Może to nam się przydać podczas sporządzania naszych nalewek.

Podsumowując może to nie jest mega dokładna metoda, którą można używać w warunkach laboratoryjnych, ale w domowych warunkach jesteśmy w stanie określić do kilku procent moc naszych nalewek.

Link do strony z alkokalkulatorem.

Facebook Comments

You can follow any responses to this entry through the RSS 2.0 feed. You can leave a response, or trackback from your own site.
4 komentarze

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *