Jak zmierzyć zawartość alkoholu w nalewce? Każda osoba zajmująca się domową produckją nalewek, dochodzi w końcu do etapu, na którym pada to pytanie. O ile w przypadku czystych alkoholi tzn. wódka, spirytus czy bimber, nie ma problemu, bo możemy się tutaj posłużyć zwyczajnym alkoholomierzem, który w zależności od dokładności, co wiąże się oczywiście z jego ceną wskaże nam jego zawartość, o tyle z nalewkami jest pewien problem.
Związane jest to z tym, że nie mamy tutaj czystego alkoholu, a przeważnie zmieszany czysty alkohol, z sokami, przyprawami, zaprawami i tak dalej. Tutaj należałoby oddestylować pewną miarkę nalewki, a następnie zmierzyć moc destylatu. Co bez specjalnego sprzętu w warunkach domowych jest dość kłopotliwe. Na szczęście przychodzi nam tu z pomocą matematyka i chemia, które za pomocą prostych obliczeń potrafi odpowiedzieć nam na to pytanie.
Posłóżmy się tutaj prostym przykładem:
Weźmy na tapetę nalewkę z rabarbaru. Do jej przygotowania użyto:
- 1 kg rabarbaru
- 0,5 l spirytusu 95%
- szklanka wody źródlanej
- 0,5 kg cukru trzcinowego nieratyfikowanego
- kora cynamonowa
- 1/2 laski wanilii
Spróbujemy teraz policzyć zawartość alkoholu.
Do wyprodukowania nalewki użyto 500 ml 95 % spirytusu.
Z 1 kg rabarbaru i 0,5 kg cukru otrzymano ok. 750ml soku – możemy to srpawdzić zlewają taki sok na początku produkcji.
Do nalewki dolano jeszcze 250 ml wody źródlanej.
Reasumując mamy 500 ml alkoholu 95%, natomiast chemicznie rzecz ujmująć mamy 500 ml roztowru o stężeniu procentowym alkoholu 95 %. Traktujemy to jako Cp1 = 95 %, mr1 = 500 ml.
Dodatkowo mamy 10oo ml soku (woda 250 ml, sok 750 ml), chemicznie mówiąc mamy 1000 ml roztworu o stężeniu 0 % alkoholu. Traktujemy to jako Cp2 = 0 %, mr2 = 1000 ml.
Tutaj możemy posłużyć się regułą św. Andrzeja. Uprościmy ją trochę dla naszych potrzeb.
Cp1, Cp2 – steżenie procentowe rozwtorów
Cpx – szukane stężenie
mr1, mr2 – masy (u nas ilość) roztworów
Cp1 > Cp2
Po przyjęciu odpowiednich założeń dostajemy kwadrat rozcieńczeń:
Z garfu wynika treść reguły św. Andrzeja w odniesieniu do stężenia procentowego:
Stosunek mas zmieszanych roztworów jest odwrotnie proporcjonalny do różnicy stężeń roztworu początkowego i końcowego.
mr1 = 500 ml, mr2 = 1000 ml
mrx = mr1 + mr2 – masa roztworu
Cp1 = 95 %, Cp2 = 0 %
Wzór na obliczenie stężenia alkoholu w nalewce:
Cpx=(mr1*Cp1+mr2*Cp2)/(mr1+mr2) = 31,67%
Reasumując w przybliżeniu nasza nalewka z rabarbaru ma ok. 31 % alkoholu.
A co jeżeli do wyprodukowania nalewki użyto dwóch alkoholi o różnych stężeniach alkoholu?
Wtedy musimy przejść przez obliczenia dwustopniowo:
- obliczamy stężenie roztworu z wymieszania dwóch alkoholi
- obliczamy stężenie roztworu z wymieszania roztworu z pkt.1 i powstałego soku.
Przykładowo wódkę 500 ml 40 %, możemy traktować jako 200 ml czystego alkoholu 100 % i 300 ml wody.
Dla bardziej dociekliwych, różne źródła podają, że mieszanina spirytusu i wody traci na objętości. Ta utrata objętości zwana jest kontrakcją.
Dlatego, aby otrzymać 1 litr spirytusu lub wódki o określonej mocy, należy do szklanego naczynia z podziałką wlać odmierzoną ilość spirytusu 96% i dolać do niego wodę do objętości 1 l:
35% -> spirytus: 368 ml + woda: 659 ml (utrata 26 ml)
40% -> spirytus: 421 ml + woda: 608 ml (utrata 29 ml)
45% -> spirytus: 474 ml + woda: 557 ml (utrata 31 ml)
50% -> spirytus: 526 ml + woda: 505 ml (utrata 31 ml)
60% -> spirytus: 632 ml + woda: 399 ml (utrata 31 ml)
70% -> spirytus: 736 ml + woda: 291 ml (utrata 27 ml)
Może to nam się przydać podczas sporządzania naszych nalewek.
Podsumowując może to nie jest mega dokładna metoda, którą można używać w warunkach laboratoryjnych, ale w domowych warunkach jesteśmy w stanie określić do kilku procent moc naszych nalewek.
Link do strony z alkokalkulatorem.
Facebook Comments